راهنماي تسكين درد
درد واقعيتي است كه در مغزتان احساس مي كنيد. درد يك
احساس پيچيده است كه اغلب اجزاى روحى را نيز در بردارد. وجود گيرنده هاى
احساس درد و انتقال بدون اختلال اين حس به سيستم عصبى مركزى، پيش شرطهاى
داشتن درد، ميباشند. در دردهاى مزمن، عوامل بيولوژيكى، فيزيكى و اجتماعى بر
روى يكديگر تاثيرات متقابل ميگذارند.
گيرنده هاى درد، انتهاهاى عريان رشته هاى عصبى ميباشند كه، در برابر تحريكهاى مختلف از خود واكنش نشان ميدهند، مثلآ در برابر سرما و گرما، قطع شدن يا فشار زياد و مواد شيميائى. در مقايسه با گيرنده هاى ديگر، گيرنده هاى درد، احتياج به تحريك قويترى دارند، تا واكنش نشان دهند و برخلاف ديگر گيرنده ها، به محركها عادت نميكنند يعنى ميزان تاثير پذيرى آنها كاهش نمييابد. فعاليت گيرنده هاى درد توسط برخى مواد شيميائى همانند Prostaglandin ها، Bradykinin ها وSerotonin ها قابل تغيير و اغلب قابل افزايش است. علاوه بر اين، كمبود ميزان اكسيژن در بافتها بر اثر سكته، افزايش محيط اسيدى بدن بخاطر افزايش دى اكسيد كربن يا تغيير ميزان غلظت خون نيز ميتوانند حساسيت در برابر محركهاى درد را افزونتر سازند.
رشته هاى عصبى كه اطلاعات مربوط به درد را منتقل ميسازند، به دو گونه اند. رشته هاى سريعA دلتا، كه سرعت انتقال در آنها به ۲۰ متر در ثانيه ميرسد و رشته هاى كندتر C كه با سرعت انتقالى به ميزان ۲ و نيم متر در ثانيه درد را منتقل ميكنند. اين رشته هاى عصبى C هستند كه، ابتدا به انتقال تحريكات درد ميپردازند و به همين علت هم، مكان يابى دقيق درد در اين مورد امكان پذير نيست.
در لحظه نخست احساس درد در نخاع، واكنشى ناگهانى فعال ميشود كه، حركتى سريع را موجب ميگردد، در حاليكه درد، هنوز با هوشمندى تمام درك نشده است، مثلآ عقب كشيدن دست، به محض احساس حرارت شعله. از سوى ديگر اين اطلاعات به مغز انتقال مييابند. در قشر خارجى مغز يعنى كورتكس است، كه درد، سرانجام هوشيارانه درك شده و مورد ارزيابى قرار ميگيرد. درك احساس درد و يافتن محل آن، رونديست كه بايد آموخته شود. در قشر حساس كورتكس براى هر بخشى از پوست بدن مناطق ويژه اى وجود دارند كه، كل آنها Homuncolus ناميده ميشود.
يك پديده ويژه اما، دردهاى انعكاس يافته ميباشند. از آنجائيكه اندامهاى درونى بدن نيز داراى رشته هاى عصبى ميباشند اما، در پروسه يادگيرى ما، كمتر امكان خودنمائى مييابند، دردهائى كه در اين ارگانها بوجود ميايند، بصورتى ديگر، به منزله درد در مناطق پوستى يا ماهيچه اى انعكاس مييابند.
در حين انتقال درد در نخاع، برخى مواد توليد شده در بدن همانند Endorphin ها ميتوانند ميزان آنرا كاهش بخشند. از ديگر داروهاى شناخته شده براى تسكين درد ميتوان مورفين را نام برد كه، از ترياك تهيه ميشود. مطالعات گسترده در زمينه داروهاى مسكن نشان داده اند كه، اثر اين داروها در مورد بيماران مبتلا به دردهاى مزمن، بصورت دائم نبوده و آنها ميتوانند موجب بروز اعتياد گردند.
راهنماي تسكين دردهاي حاد بدون بيماري زمينه اي
اين گروه از بيماران در مراجعه اوليه به شبكه هاي
بهداشتي، همكاران پزشك در بخش خصوصي، درمانگاههاي خصوصي و دولتي و
بيمارستانها مراجعه مي كنند.
اين دردها شامل درد كمر، درد گردن،
سردرد، دردهاي شكستگي، درد حاد كليوي، درد مفصل ودرد مفصل و درد ناشي از
صدمات بافت نرم و …. مي باشند. گذشته از بررسي علل اوليه دردهاي فوق كه يكي
از وظايف پزشكان در كليه سطوح كنترل مي باشد، ارتقاء كيفيت زندگي بيماران
نيز بايد مد نظر پزشكان قرار گيرد.
راهنماي تسكين درد در بيماران سرطاني
اين گروه از بيماران بطور اختصاصي به پزشكان متخصص رشته مربوط مراجعه مي نمايند. راهنمايي كه در اي خصوص آمده است حاصل توصيه هاي سازمان بهداشت جهاني (WHO) و ديدگاههاي انجمن انكولوژي مي باشد
راهنماي تسكين دردهاي پس از عمل جراحي
اين
گروه از بيماران معمولاً در بيمارستان بستري هستند. راهنمايي كه در اين
خصوص آمده است حاصل مطالعه راهنماي ضد درد در كشورهاي پيشرفته و ديدگاههاي
انجمن درد و بيهوشي مي باشند
راهنماي تسكين دردهاي سوختگي
اين گروه از بيماران معمولا در بيمارستان بستري هستند
راهنماي تسكين درد در بيماران بدون بيماري زمينه اي
تسكين درد در بيماران بدون بيماري زمينه اي مثل:
۱- كمر درد
۲- گردن درد
۳- سردرد
۴- درد شكستگي
۵- درد كليوي (Renal colic)
۶- آرتريت
۷- صدمات بافت نرم
۸- دردهاي مشابه
اقدامات تسكيني (به ترتيب اولويت)
قدم اول:
داروهاي موضعي، خوراكي، شياف و يا ساير اشكال بجز NSAID تزريقي (NSAID s: Non Sterodidal Anti Inflamatory Drugs)
- در صورت ادامه و يا افزايش دردف قدم دوم توصيه مي شود:
قدم دوم:
در بيمارستان:
NSAIDs -۱ -تزريقي, Propacetamol يا ترامادول
۲- متادون و مرفين سولفات خوراكي
۳- تركيبات opioid تزريقي (مرفين، پتيدين)
در صورت ادامه و يا افزايش درد، قدم سوم توصيه مي شود
قدم سوم:
بررسي جهت استفاده از روشهاي تسكين درد غيرداروئي
راهنماي تسکين درد در بيماران سرطاني
قدم اول:
۱-داروهاي غيراوپيوئيدي و تزريقيNSAIDs(ميتواند با بند دوم همراه شود)
۲-درمانهاي همراهAdjuvant(ضد اضطراب ,ضد تشنج)
در صورت ادامه و يا افزايش درد,قدم دوم توصيه مي شود.
قدم دوم:
۱-Opioid for mild to moderate pain (Oral Codein,Tramadol ,Morphine sulfate, …..)
(مي تواند با بند دوم همراه شود)
۲-NSAIDs parenteral
در صورت ادامه ويا افزايش درد, قدم سوم توصيه مي شود.
قدم سوم:
۱-opioid for moderate to severe pain(parenteral or Oral ;Codein,Morphine sulfate,Transdermal Fentanyl,Metadone,Meperidine)
(مي تواند با بند دوم و سوم همراه شود)
۲-(Adjuvant)Antidepressant,Anticonvulsant
۳-Peripheral neurectomy,Anterolateral cordotomy; Dorsal Rhizotomy;Hypophysectomy
تذکر ۱-راهنماي تسکين درد, در دردهاي شديد ناشي از متاستاز استخواني
۱-NSAIDs(Oral or parenteral)
۲-pamidronate and Calcitonin
۳-Opioid,Tramadol(Oral or Parenteal)
تذکر ۲-تحويل دارو از طريق داروخانه بيمارستان و با تجويز پزشک متخصص صورت گيرد.
راهنماي تسكين درد بعد از اعمال جراحي
الف: روشهاي داروئي تسكيني
الف: ۱- در بيماران NPO:
۱. Propacetamol
۲. NSAIDs (Patentral)
۳. Parenteral Opioid (Morphine, Pethidine, Tramadol…)
الف:۲- در بيماران غير NPO:
۱. NSAID s (Oral Parenteral)
۲. Opiod (Oral or Parenteral)
ب: بلوكهاي عصبي و روشهاي جايگزيني
۱. Epidural spinal and other regional anaigesia modalities
۲. Single – shot neuraxial morphine
۳. Intra – Operative neural blochage (if residual analgesia persists)
۴. Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (Tens)
۵. Patient controlled Analgesia (PCA) or patient Controiled Epidural Analgesia (PCEA)
راهنماي تسكين درد سوختگي
الف: در مرحله حاد:
۱. Acetaminophen
۲. Cox۲ highly selective Inhibitor (celecoxib)
۳. Opioids (Morphine – Tramadol Parentral or oral)
۴. ketamine
۵. Propofol
ب: در مرحله مزمن:
Acetaminophe,celecoxib
================================================================
لیست محصولات بیتا شاپ
شستشوی صحیح صورت و جلوگیری از پیری پوست